นวรัตน์ดอทคอม

สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้าทรงพระเจริญด้วยพระบารมี พร้อมทั้งราชธรรมจริยา ยกโดยเฉพาะในกถามรรคนี้ คือ เนกขัมมะและปัญญา เป็นส่วน อัตตสมบัติ กับทั้งปริจจาคะและอาชชวะ ความเป็นผู้ตรง เป็นส่วนปรหิตปฏิบัติ เป็นรัฐฏาภิปาลโนบาย คือ เหตุสำคัญที่นำให้เข้าถึงความเจริญในการปกครองรัฐให้วัฒนาสถาพร ดังจะพึงเห็นได้จากพระราชกรณียกิจนานัปการที่ได้ทรงปฏิบัติตลอดมา ซึ่งมีอยู่เป็นอันมาก ไม่อาจยกขึ้นมาแสดงสาธกด้วยกถามรรคเพียงครั้งเดียวได้ แต่อาจย่อแสดงสาธกได้เป็น ๒ คือ พระราชกรณียกิจที่พึงทรงปฏิบัติตามกำหนดตามจารีตตามพระราชประเพณี กับพระราชกรณียกิจที่ทรงขวยขวายปฏิบัติด้วยพระองค์เองนอกจากที่มีกำหนดให้ทรงปฏิบัติ หากจะทรงปฏิบัติแต่เฉพาะพระราชกรณียกิจที่มีกำหนดให้ทรงปฏิบัติเท่านั้นก็ย่อมทรงทำได้เหมือนอย่างข้าราชการปฏิบัติงานตามหน้าที่ของตน แต่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้ามิได้ทรงหยุดอยู่เพียงเท่านั้น ได้ทรงขวนขวายปฏิบัติพระราชกรณียกิจนอกจากที่มีกำหนดไว้มากมาย เป็นการทรงเพิ่มพระราชกรณียกิจแก่พระองค์ด้วยพระองค์เอง ทั้งนี้ด้วยกำลังพระมหากรุณาที่แผ่ไปในประชาชนทั้งปวง ไม่ทรงห่วงใยในความสุขส่วนพระองค์ เสด็จออกไปประทับในทุกภาคของประเทศปีละประมาณ ๗ เดือน เสด็จทอดพระเนตรความเป็นอยู่ อาชีพ เป็นต้น ของประชาชน กับทั้งที่ดิน แหล่งน้ำ และอื่น ๆ พระราชทานพระราชดำริทำการพัฒนาการเกษตรแห่งน้ำเป็นต้น และทรงยังให้เกิดการพัฒนาขึ้นเป็นการเป็นงานจริงจัง โดยมีเค้าโครงอันเหมาะสม มีวิธีปฏิบัติที่ถูกต้อง และมีคณะบุคคลร่วมปฏิบัติ ทั้งที่เป็นข้าราชการในส่วนที่เกี่ยวข้อง และอาสาสมัครประกอบด้วยนักวิชาการ และวัตถุอุปกรณ์ต่าง ๆ เป็นการสอดคล้องตามกำหนดลำดับความสำคัญให้แก่การพัฒนาชนบทของรัฐบาล เพื่อยกระดับมาตรฐานการครองชีพของประชาชนให้สูงขึ้น การพัฒนาทั้งปวงนี้เกิดขึ้นได้ด้วยกำลังพระปัญญาปรีชาสามารถ ที่ทรงได้จากการที่ได้เสด็จไปทอดพระเนตรเห็น ทรงได้สดับฟัง ทรงสัมผัสถึงสถานที่ และบุคคล กับทั้งสิ่งแวดล้อมทั้งหลายด้วยพระองค์เอง ทรงสอบถามไต่ถาม ทรงพระราชดำริจับเหตุผลต้นปลายโดยถูกต้อง จนถึงได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ก่อตั้งศูนย์วิจัยการเกษตรและการพัฒนาต่าง ๆ ซึ่งบัดนี้มี ๖ แห่งกระจายทั่วไปทุกภาคของประเทศ ทั้งหมดนี้แสดงถึงพระบารมีที่มีในพระองค์ สาธกเฉพาะในกถามรรคนี้ เพียง ๒ ข้อ คือ พระเนกขัมมบารมี และพระปัญญาบารมี เป็นส่วนอัตตสมบัติกับทั้งพระราชธรรมจริยาสาธกในกถามรรคนี้เพียง ๒ ข้อ คือ ปริจจาคะ สละ บริจาค และ อาชชวะ ความเป็นผู้ตรง ดังที่ได้ทรงบริจาคพระราชทรัพย์ทุกส่วน และกำลังพระวรกาย กำลังพระราชหฤทัย กำลังพระปรีชาสามารถและอื่น ๆ ทรงงานตรากตรำ ลำบากตั้งแต่เริ่มต้นในป่าเขาลำเนาไพร และทรงดำเนินงานติดตามให้ก้าวหน้าไปตามโครงการ ทรงติดตามแก้ไขและส่งเสริมไปตามลำดับ ทรงสละบริจาคได้เพื่อให้การพัฒนาทั้งปวงบังเกิดความสำเร็จเป็นประโยชน์สุขแก่ประชาชนทุกประการ ด้วยพระราชอัธยาศัยที่ตรง การทรงปฏิบัติที่ตรงต่อเป้าหมายที่ประสงค์ด้วยปัญญาวิจารณญาณ รัฐบาลพร้อมด้วยประชาชนต่างได้มองเห็นความที่ทรงอุทิศพระองค์ทรงงานปรารภผลส่งเสริมการประกอบอาชีพดำรงชีวิตของประชาชนให้ดีขึ้นอย่างมีประสิทธิภาพ จึงได้ถวายความจงรักภักดีสนับสนุนพระราชดำริและโครงการต่าง ๆ ตามพระราชดำริ ทั้งนี้ก็เพื่อบำบัดทุกข์บำรุงสุขที่ตรงถึงประชาชนโดยตรง นับว่าเป็นปริจจาคะสละบริจาค และ อาชชวะ ความเป็นผู้ตรงประกอบด้วยเนกขัมมะ การออกไป และปัญญา อันสำคัญยิ่ง นับว่าเป็นรัฏฐาภิปาลนโยบายส่วนปรหิตปฏิบัติ จัดเป็นมงคลวิเสสที่ ๓
แม้สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ได้ทรงอบรมให้พระองค์ ให้ทรงสมบูรณ์ด้วยธรรม เป็นมงคลวิเสสส่วนอัตตสมบัติ ทรงดำรงราไชยศวรรย์ ทรงปกครองอภิบาลประชาชนโดยธรรม เป็นมงคลวิเสสส่วนรัฏฐาภิปาลโนบาย ให้วัฒนาสถาพรในทุกทาง ได้ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจทุกอย่าง เพื่อให้ประเทศชาติไทยนี้ เจริญด้วยอายุ วรรณะ สุขะ พละ ธนสารสมบัติทั้งปวง เป็นส่วนปรหิตปฏิบัติ แม้ในทางศาสนจักร ก็ได้ทรงปฏิบัติในฐานะเป็นองค์เอกอัครศาสนูปถัมภก โดยควรแก่ฐานะทุกประการ ในพระราชพิธีเฉลิมพระชนมพรรษานี้ ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาสมณศักดิ์ชั้นสมเด็จพระราชาคณะ ชั้นรองสมเด็จพระราชาคณะ พระราชทานเลื่อนและตั้งสมณศักดิ์ใหม่ และได้ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลพระราชทานสังคหวัตถุในสงฆ์ ในบุคคล โดยนานัปการตลอดกาละทั่วเทศะทั้งปวง ประชาชนทั้งชาติกับคณะสงฆ์ต่างระลึก สำนึกในพระมหากรุณาธิคุณพ้นประมาณ ถึงวันมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา จึงพร้อมกันเฉลิมฉลองทั่วประเทศ จุดเทียนถวายพระราชสดุดี แสดงความจงรักภักดีด้วยวิธีต่าง ๆ น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวาย ด้วยจิตใจเคารพเทอดทูนศรัทธาในองค์สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า พระมหากษัตริย์ผู้ทรงเป็นองค์พระประมุขแห่งประเทศชาติ องค์เอกอัครศาสนูปถัมภก ตั้งสัจจาธิฐานเป็นอันเดียวกันถวายพระพรชัยมงคล
เตหิ เตหิ วิเสเสหิ คุเณหิ ปฏิมณฺฑิโต
จิรญฺชีวี มหาราชา สุขปฺปตฺโต อนามโย
ยสสา เตชสา จาปิ วฑฺฒยนฺโต นรุตฺตโม
สทา ภทฺรานิ สมฺปสฺสํ จิรํ รชฺเช ปติฏฺฐตุ
ขอสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ผู้ทรงประดับด้วยพระคุณสมุทัยอันพิเศษนั้น ๆ ทรงพระชนมายุยืนนาน ทรงพระสำราญสมบูรณ์พระอนามัย ทรงพระเจริญด้วยพระราชอิสริยยศเดชานุภาพ ทอดพระเนตรเห็นแต่กิจการอันเจริญเป็นนิตยกาล เสด็จสถิตยืนนานในพระราชมไหศวรรย์ ปกครองรัชสีมามณฑลให้สมบูรณ์สมพระราชประสงค์
ลำดับนี้พระสงฆ์ผู้ได้มาในมหามงคลกาลนี้ มีสมานฉันท์ตั้งสัตยาธิษฐาน ขอพรพระศรีรัตนตรัยที่ปรากฏเป็นมงคลสูงสุดของทวยเทพและมนุษย์ทั้งหลาย ประสิทธิ์ถวายแด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า
อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ อุตฺตมํ ธมฺมมชฺฌคา
มหาสงฺฆํ ปโพเธสิ อิจฺเจตํ รตนตฺตยํ
พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ทรงตรัสรู้ธรรมอันสูงสุด ยังพระสงฆ์หมู่ใหญ่ให้เบิกบานตื่นจากกิเลสนิทรานี้จัดว่า พระรัตนตรัย คือ วัตถุอันประเสริฐให้เกิดความดี ๓ ประการ ย่อมเป็นไปเพ่อความบริสุทธิ์อย่างยิ่งใหญ่ไพศาลแก่ผู้เลื่อมใส ด้วยเดชานุภาพพระศรีรัตนตรัยดลบันดาล ขออุปัทวันตรายและอุปสรรคศัตรูทั้งหลาย จงอย่าบังเกิดถูกต้องพ้องพานซึ่งไทยสยามรัฐมหาชนบทนี้ ในกาลไหน ๆ จงบำราศไกลด้วยประการทั้งปวง ความเป็นผู้ไม่มีโรค ความสุขสำราญ ความเป็นผู้มีอายุยืนนาน และความบริบูรณ์แห่งวัตถุทั้งหลาย อันเป็นที่ตั้งแห่งวิบุลผลนั้น ทั้งสุขโสมนัสสวัสดีในที่ทุกสถาน จงเกิดมี จงเป็นไป แด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ผู้ทรงอภิบาลไทยสยามรัฐมหาชนบทนี้ กับทั้งสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระบรมราชชนนี พระราชโอรสธิดา พระบรมราชวงศ์และคณะรัฐบาลมุขอำมาตย์มนตรีสภาเสวกามาตย์ ทหาร พลเรือน ตำรวจ พสกนิกรประชาราษฎร สมณชีพราหมณ์ ขอเทพเจ้าทั้งหลายทั่วจักรราศี ผู้สถิตอยู่ในไทยสยามรัฐมณฑล จงตั้งไมตรีจิตอภิบาลรักษาสกลไทยสยามรัฐสีมาอาณาเขต ซึ่งสมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ทรงเป็นองค์พระประมุข ด้วยนำเข้าไปใกล้ซึ่งอิฏฐวิบุลผลอันเป็นหิตานุหิตประโยชน์ คอยป้องกันซึ่งสรรพโทษอันไม่เกื้อกูลแก่ความเจริญ อย่าให้เกิดมี
สิทฺธมตฺถุ สิทฺธมตฺถุ สิทฺธมตฺถุ อิทํ ผลํ
เอตสฺมึ รตนตฺตยสฺมึ สมฺปสาทนเจตโส
ขอผลที่กล่าวนี้ จงเป็นผลสัมฤทธิ์ จงเป็นผลสัมฤทธิ์ จงเป็นผลสัมฤทธิ์ แด่สมเด็จบรมบพิตรพระราชสมภารเจ้า ผู้มีพระราชมนัสเลื่อมใสในพระรัตนตรัยนี้ สมพระบรมราชประสงค์ทุกประการ
รับพระราชทานถวายวิสัชนาพระธรรมเทศนาในพระมงคลวิเสสกถา เป็นปสาทนียมัคลานุโมทนา เอวํ ก็มีด้วยประการฉะนี้

พระบรมราโชวาท
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
พระราชทานเพื่อเชิญไปอ่านในการเปิดประชุมใหญ่
ของสมาคมพุทธศาสนาทั่วราชอาณาจักร ครั้งที่ ๓๒
ณ หอประชุมศรีเทพ โรงเรียนป่าไม้ จังหวัดแพร่
วันเสาร์ ที่ ๒๐ ตุลาคม ๒๕๓๗

การปฏิบัติส่งเสริมและทะนุบำรุงพระศาสนานั้น แม้จะมีแง่มุมและรายละเอียดในเนื้อหาการปฏิบัติ ข้อปฏิบัติ หรือในวิธีปฏิบัติอย่างไรก็ตาม ท่านทั้งหลายไม่ควรจะทิ้งหลักการข้อสำคัญที่ว่า เราจำเป็นต้องส่งเสริมการศึกษา และ ปฏิบัติธรรมขั้นพื้นฐานให้มาก ทั้งนี้เพราะธรรมะขั้นพื้นฐานนั้น คนทั่วไปเรียนรู้ได้ง่าย เข้าใจได้ชัด และปฏิบัติได้ผล ซึ่งย่อมทำให้เขาเหล่านั้นเป็นประโยชน์ของพระศาสนา ว่าเมื่อได้เรียนรู้และปฏิบัติตามธรรมบัญญัติแม้เพียงเบื้องตนเท่านี้ ก็ยังได้รับประโยชน์ คือ มีความสุข ความเจริญ ความร่มเย็นขึ้นมา ทั้งในกาย ในใจ ในการครองชีวิต ตลอดถึงในกิจการงาน ดังนี้ ก็จะพอใจเรียนรู้และปฏิบัติธรรมกันหนักแน่นยิ่งขึ้น และแพร่หลายกว้างขวางยิ่งขึ้น เมื่อชาวพุทธรู้ธรรมะปฏิบัติธรรมะกันอย่างถูกต้องทั่วถึงมากขึ้น การปฏิบัติบ่อนเบียนพระศาสนาให้เศร้าหมองก็จะลดน้อยลง และพระศาสนาก็จะเจริญมั่นคงขึ้น เพราะชาวพุทธเราร่วมกันทำนุบำรุงโดยประการดังกล่าวนี้





เอาบุญมาฝากจะถวายสังฆทาน เจริญวิปัสสนา ให้ธรรมะเป็นทาน ให้อภัยทาน บอกบุญ สักการะพระธาตุ ให้อาหารสัตว์เป็นทาน ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น สร้างพระสร้างเจดีย์สร้างธรรมจักรสร้างรอยพระพุทธบาทสร้างระฆังและอัครสาวกซ้ายขวาสร้างพระสีวลีสร้างพระกัสสะปะสร้างพระอุปคุตสร้างพระองคุลีมารผสมทองคำเปลวพร้อมนำดอกไม้มาบูชาถวายพระรัตนตรัย
รักษาศีล เจริญภาวนา สวดมนต์ ให้อาหารสัตว์เป็นทานเป็นประจำ กรวดน้ำอุทิศบุญ อนุโมทนากับพ่อแม่ญาติพี่น้องที่รักษาศีล ฟังธรรม ให้ทาน อนุโมทนากับเพื่อนๆที่รักษาศีล ศึกษาการรักษาโรค ที่ผ่านมาคุณแม่ได้ถวายสังฆทานมาโดยตลอด ที่ผ่านมาได้ปิดทองพระ รักษาอาการป่วยของผู้อื่นกับผู้ร่วมงาน และที่ผ่านมาได้รักษาอาการป่วยของบิดามารดา ปล่อยชีวิตสัตว์มาโดยตลอด ถวายยาแก่ภิกษุ ขัดองค์พระ จุดเทียนถวายพระรัตนตรัย ให้ความรู้สมุนไพรเพื่อสุขภาพเป็นวิทยาทาน ที่ผ่านมาคุณแม่ได้ทำบุญหลายอย่างมาโดยตลอด ที่ผ่านมาได้ถวายสังฆทานและทำบุญสร้างอาคารผู้ป่วยและกฐินกับเพื่อนๆและให้อาหารเป็นทานแก่สรรพสัตว์กับเพื่อนๆและเพื่อนคนหนึ่งและบริวารของเพื่อนและครอบครัวของเพื่อนได้มีจิตเมตตาให้ทานและเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ช่วยเหลือผู้อื่นอยู่ตลอดและเพื่อนได้เคยสวดมนต์เย็นกับคุณแม่และที่ผ่านมาได้ทำบุญสักการะพระธาตุทำบุญปิดทองชำระหนี้สงฆ์และไหว้พระและทำบุญตามกล่องรับบริจาคตามวัดต่างๆกับเพื่อนและตั้งใจว่าจะสร้างบารมีให้ครบทั้ง 10 อย่างขอให้อนุโมทนาบุญด้วย


ขอเชิญถวายสังฆทาน เจริญวิปัสสนา ให้ธรรมะเป็นทาน ให้อภัยทาน บอกบุญ ให้อาหารสัตว์เป็นทาน สักการะพระธาตุ ฟังธรรม สวดมนต์ ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน
รักษาศีล เจริญภาวนา สวดมนต์ สร้างพระสร้างเจดีย์สร้างธรรมจักรสร้างรอยพระพุทธบาท
สร้างระฆังและอัครสาวกซ้ายขวาสร้างพระสีวลีสร้างพระกัสสะปะสร้างพระอุปคุตสร้างพระองคุลีมารผสมทองคำเปลวพร้อมนำดอกไม้มาบูชาถวายพระรัตนตรัย กรวดน้ำอุทิศบุญ ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น สนทนาธรรม
ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น รักษาอาการป่วยของผู้อื่น รักษาอาการป่วยของบิดามารดา จุดเทียนถวายพระรัตนตรัย
ปิดทอง สักการะพระธาตุ กราบอดีตสังขารเจ้าอาวาสที่ไม่เน่าเปื่อย ที่วัดแจ้ง อ.เมือง จ.ปราจีนบุรี ปิดทองพระ ปล่อยชีวิตสัตว์ถวายยาแก่ภิกษุ ไหว้พระตามวัดต่างๆ ขัดองค์พระ ให้ความรู้สมุนไพรในการดูแลสุขภาพเป็นทาน
และสร้างบารมีให้ครบทั้ง 10 อย่างขอเชิญร่วมบุญกุศลร่วมกันนะ