นวรัตน์ดอทคอม

มาตุคามบางคนในโลกนี้ ไม่เป็นผู้มักโกรธไม่มากไปด้วยความคับแค้นใจ ถูกว่าแม้มากก็ไม่ขัดเคือง ไม่ฉุนเฉียว ไม่กระพูดกระเฟียด ไม่กระด้างกระเดื่อง ไม่แสดงความโกรธความขัดเคืองและความไม่พอใจให้ปรากฏ เป็นผู้ให้ทาน คือ ข้าว น้ำ ผ้า ยวดยาน ระเบียบของหอม เครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย และประทีป โคมไฟ แก่สมณะหรือพราหมณ์ แล้วถ้ามาตุคามนั้นจุติจากอัตภาพนั้นแล้ว มาสู่ความเป็นอย่างนี้กลับมาเกิดในชาติใด ๆ ย่อมเป็นผู้มีรูปงาม น่าดู น่าชม ประกอบด้วยความเป็นผู้มีผิวพรรณงามยิ่งนัก ทั้งเป็นผู้มั่งคั่ง มีทรัพย์มาก มีโภคสมบัติมากและสูงศักดิ์. ฯลฯ

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๒ จำพวกนี้หาได้

ยากในโลก ๒ จำพวกเป็นไฉน คือ บุพพการีบุคคล ๑ กตัญญูกต-

เวทีบุคคล ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๒ จำพวกนี้แลหาได้ยากในโลก.



กตัญญูคืออะไร ? กตัญญูคือ รู้คุณของความดี ไม่ว่าใครก็ตามที่เรากตัญญูต่อ

ก็คือ ผู้นั้นต้องเป็นผู้มีความดี เราจึงทำความดีต่อท่าน เพราะเรารู้คุณของความดี

อย่างเช่นบิดามารดาเลี้ยงดูเรามา เราก็รู้คุณของความดีที่ท่านมีต่อเรา เพราะฉะนั้น

กตัญญูคือ รู้คุณของความดี แม้เพียงอนุโมทนาในความดีของผู้อื่น แค่นี้ยังให้

ผลมากมาย แล้วถ้าความดีที่เราทำเองละ ผลจะมีแค่ไหน ? เพราะเราคงไม่เพียง

แค่อนุโมทนาในกุศลความดีของผู้อื่นเพียงอย่างเดียว
บุคคลบัญญัติว่า "บทว่า ทุลฺลภา คือมิใช่

หาได้ง่าย. บุคคลผู้ทำก่อนนั่นแล ชื่อว่า บุพพการี. บทว่า กตเวที

ความว่า ประกาศอุปการะอันท่านทำแล้ว คือ ทำให้ผู้อื่นรู้ ได้แก่ ให้

ปรากฏ. บุคคล ๒ พวกนั้น พึงแสดงด้วยคฤหัสถ์และบรรพชิต. ก็ใน

พวกคฤหัสถ์ มารดาบิดา ชื่อว่า บุพพการี. ส่วนบุตรธิดา ปฏิบัติมารดา

บิดา และกระทำสามีจิกรรมมีการกราบไหว้เป็นต้น แก่มารดาบิดานั้น

ชื่อว่า กตเวที. ในพวกบรรพชิต อาจารย์และพระอุปัชฌายะ ชื่อว่า

บุพพการี. อันเตวาสิกและสัทธิวิหาริก ปฏิบัติในอาจารย์และพระ

อุปัชฌายะ และกระทำสามีจิกรรมมีกราบไหว้เป็นต้น แก่อาจารย์

และพระอุปัชฌายะนั้น ชื่อว่า กตเวที. เพื่อประโยชน์แก่อันประกาศชน

เหล่านั้นให้ปรากฏ ควรกล่าวเรื่องพระโสณเถระผู้เลี้ยงดูพระอุปัชฌายะเป็นต้น.

อีกนัยหนึ่ง เมื่อบุคคลอื่นไม่ได้ทำอุปการะเลย บุคคลผู้ไม่เพ่ง

ถึงอุปการะอันผู้อื่นทำไว้ในตนแล้ว กระทำ ชื่อว่า บุพพการี เปรียบ

เหมือนมารดาบิดาจำพวก ๑ อาจารย์และพระอุปัชฌายะจำพวก ๑.

บุคคลนั้น ชื่อว่า หาได้ยาก เพราะสัตว์ทั้งหลาย ถูกตัณหาครอบงำ.

บุคคลผู้รู้อยู่ ให้ผู้อื่นรู้อยู่ ซึ่งอุปการะอันผู้อื่นทำแล้วในตนโดยความ

เป็นอุปการะ ให้เป็นไปสมควรแก่อุปการะ ที่ผู้อื่นกระทำแล้ว ชื่อว่า

กตัญญูกตเวทีกตัญญูกตเวที เปรียบเหมือนผู้ปฏิบัติชอบ ในมารดาบิดา

อาจารย์และพระอุปัชฌายะ. แม้บุคคลนั้น ก็ชื่อว่า หาได้ยาก เพราะสัตว์

ทั้งหลายถูกอวิชชาครอบงำ. อีกอย่างหนึ่ง บุคคลผู้เผื่อแผ่โดยไม่มีเหตุ ชื่อว่า

บุพพการี. บุคคลผู้เผื่อแผ่โดยมีเหตุ ชื่อว่า กตัญญูกตเวที. ผู้กระทำ

โดยไม่เพ่งถึงเหตุมีเป็นต้นอย่างนี้ว่า บุคคลนี้ จักทำ ( ตอบแทน )

แก่เรา ชื่อว่า บุพพการี. ผู้กระทำโดยเพ่งถึงเหตุมีเป็นต้นอย่างนี้ว่า

บุคคลนี้ จักทำ ( ตอบแทน ) แก่เรา ชื่อว่า กตัญญูกตเวที.
บุตรธิดาผู้ที่มีความกตัญญูกตเวทีต่อมารดาบิดานั้น บัณฑิตทั้งหลายมีพระพุทธเจ้า
เป็นต้นสรรเสริญแล้ว ความกตัญญูนั้นเป็นคุณธรรมข้อหนึ่งที่ควรจะอบรมเจริญให้มีขึ้น

ถึงแม้ว่า บุตรธิดาจะยังไม่สามารถกระทำตอบแทนมารดาบิดาได้อย่างสูงที่สุดก็ตาม

แต่การที่ได้รู้ว่า ท่านทั้งสองนั้นเป็นผู้ที่มีพระคุณเลี้ยงดูเรามา แล้ว ทำการเลี้ยงท่าน

เป็นการตอบแทน กระทำในสิ่งที่ถูกต้องเหมาะสม อีกทั้งดำรงตนอยู่ในความถูกต้อง

ดีงาม ย่อมเป็นสิ่งที่บุตรธิดาจะพึงกระทำ


พระอภิธรรมปิฎก ธาตุกถา-บุคคลบัญญัติ เล่ม ๓ - หน้าที่ 267

.................................

[๗๗] ๑. ทุลลภบุคคล บุคคลผู้หาได้ยากในโลก ๒ จำพวก
เป็นไฉน ?

บุพพการีบุคคล ๑. กตัญญูกตเวทีบุคคล ๑.

บุคคล ๒ จำพวกนี้หาได้ยากในโลก.

อรรถกถาบุคคลผู้หาได้ยาก ๒ จำพวก
บทว่า "ทุลฺลภา" ได้แก่ มิใช่บุคคลที่หาได้โดยง่าย.

บทว่า "ปุพฺพการี" ได้แก่ ผู้กระทำอุปการะก่อนนั่นเทียว.

บทว่า "กตเวที" ได้แก่ ประกาศอุปการคุณที่บุคคลอื่นกระทำแล้ว

คือกระทำอุปการคุณให้ปรากฏ.

บัณฑิต พึงแสดงบุคคลทั้ง ๒ พวกนั้น ด้วยอาคาริยบุคคล และ

อนาคาริยบุคคล คือ คฤหัสถ์ และ บรรพชิต ก็บรรดาคฤหัสถ์ทั้งหลาย มารดา

และบิดาชื่อว่าบุพพการี (ผู้กระทำอุปการะก่อน) ส่วนบุตรและธิดาผู้ปฏิบัติ

มารดาบิดา และกระทำการอภิวาทเป็นต้นแก่บิดามารดาชื่อว่า กตเวที (ผู้รู้

อุปการคุณอันบุพพการีชนกระทำแล้ว) สำหรับบรรพชิตทั้งหลาย อาจารย์

และอุปัชฌาย์ชื่อว่า บุพพการี. อันเตวาสิกและสัทธิวิหาริกทั้งหลาย (ลูกศิษย์

และผู้อยู่ร่วม) ที่ปฏิบัติอาจารย์และอุปัชฌาย์ชื่อว่า กตเวที เพื่อประกาศบุคคล

ทั้ง ๒ พวกนั้นให้แจ่มแจ้ง บัณฑิตพึงกล่าวถึงเรื่องของพระโสณเถระ ผู้

เลี้ยงดูอุปัชฌาย์ เป็นต้น.

อีกนัยหนึ่ง บุคคลใด เมื่อผู้อื่นยังมิได้กระทำอุปการะเลย ไม่เพ่งเล็ง

ถึงอุปการะที่ผู้อื่นกระทำในตน แล้วกระทำการอุปการะ ผู้นั้นก็ชื่อว่าบุพพการี

เปรียบเหมือนบิดามารดาพวกหนึ่ง อาจารย์และอุปัชฌาย์พวกหนึ่ง บุพพการี

บุคคลนั้น ชื่อว่าหาได้โดยยาก เพราะความที่สัตว์ทั้งหลายถูกตัณหาครอบงำไว้.

บุคคลใด รู้อุปการะที่ผู้อื่นกระทำในตน ประกาศอยู่ซึ่งอุปการะที่เป็น

ไปตามสมควรแก่อุปการะที่ผู้อื่นกระทำแล้ว ผู้นั้นชื่อว่า กตัญญูกตเวที
เปรียบเหมือน บุคคลผู้ปฏิบัติชอบในมารดา และบิดา หรือในอาจารย์ และ

อุปัชฌาย์ทั้งหลาย. กตัญญูกตเวทีบุคคลนั้น ชื่อว่า หาได้โดยยาก เพราะ
ความที่สัตว์ทั้งหลายถูกอวิชชาครอบงำไว้.

อีกอย่างหนึ่ง บุคคลผู้เมตตารักใคร่ โดยไม่มีเหตุ ชื่อว่า บุพพการี.

บุคคลเมตตารักใคร่ โดยมีเหตุ ชื่อว่า กตัญญูกตเวที.

บุคคลผู้กระทำประโยชน์ โดยไม่เพ่งเล็งถึงเหตุเป็นต้นอย่างนี้ว่า "ผู้นี้

จักกระทำอุปการะแก่เรา" ชื่อว่า บุพพการี. บุคคลผู้กระทำประโยชน์ โดย

เพ่งเล็งถึงสาเหตุเป็นต้น อย่างนี้ว่า "ผู้นี้จักกระทำอุปการะแก่เรา" ชื่อว่า

กตัญญูกตเวที.

ผู้มืดมาสว่างไปข้างหน้า ชื่อว่า บุพพการี. ผู้สว่างมาสว่างไปข้างหน้า

ชื่อว่า กตัญญูกตเวที.

ผู้แสดงธรรม ชื่อว่าบุพพการี. ผู้ปฏิบัติธรรมชื่อว่า กตัญญูกตเวที.

พระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ชื่อว่า บุพพการีในโลกนี้ พร้อมทั้ง

เทวโลก. พระอริยสาวก ชื่อว่า กตัญญูกตเวที.

ส่วนในคัมภีร์อรรถกถาแห่งทุกนิบาต ท่านกล่าวคำไว้มีประมาณเท่านี้

ว่า (ผู้กระทำอุปการะก่อน ชื่อว่า บุพพการี. ผู้รู้อุปการะที่ผู้อื่นกระทำแล้ว

กระทำตอบในภายหลัง ชื่อว่า กตเวที). บรรดาบุคคลทั้ง ๒ พวกนั้น บุพพการี

ชน ย่อมกระทำความสำคัญว่า "เราให้หนี้" บุคคลผู้กระทำตอบแทนในภาย

หลัง ย่อมทำความสำคัญว่า "เราใช้หนี้".
บุคคลที่เกิดมาแล้ว ย่อมไม่พ้นไปจากความความตาย ได้เลย ไม่มีใครสามารถ

เอาชนะความความตายได้ด้วยเวทมนต์คาถา ด้วยการสู้รบ หรือ แม้ด้วยทรัพย์ ใน

ที่สุดแล้วย่อมเป็นผู้ถูกความตายครอบงำอย่างแน่นอน ไม่มีใครรอดพ้นจากความตาย

ไปได้เลย ทั้งคนฉลาด คนมั่งมี คนยากจน เป็นต้น ล้วนต้องตายด้วยกันทั้งนั้น ผู้ที่

เป็นมารดาบิดา ย่อมทอดทิ้งบุตร บุตรย่อมทอดทิ้งมารดาบิดา ด้วยความตายที่เกิด

ขึ้น ซึ่งเป็นธรรมดา ความตายเป็นสัจจธรรมที่ทุกคนจะต้องประสบอย่างแน่นอน ไม่

เร็ว ก็ช้า และไม่สามารถจะทราบได้ว่าจะเป็นเมื่อใด ด้วย


เอาบุญมาฝากจะถวายสังฆทาน เจริญวิปัสสนา ให้ธรรมะเป็นทาน ให้อภัยทาน บอกบุญ สักการะพระธาตุ ให้อาหารสัตว์เป็นทาน ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น สร้างพระสร้างเจดีย์สร้างธรรมจักรสร้างรอยพระพุทธบาทสร้างระฆังและอัครสาวกซ้ายขวาสร้างพระสีวลีสร้างพระกัสสะปะสร้างพระอุปคุตสร้างพระองคุลีมารผสมทองคำเปลวพร้อมนำดอกไม้มาบูชาถวายพระรัตนตรัย
รักษาศีล เจริญภาวนา สวดมนต์ ให้อาหารสัตว์เป็นทานเป็นประจำ กรวดน้ำอุทิศบุญ อนุโมทนากับพ่อแม่ญาติพี่น้องที่รักษาศีล ฟังธรรม ให้ทาน อนุโมทนากับเพื่อนๆที่รักษาศีล ศึกษาการรักษาโรค ที่ผ่านมาคุณแม่ได้ถวายสังฆทานมาโดยตลอด ที่ผ่านมาได้ปิดทองพระ รักษาอาการป่วยของผู้อื่นกับผู้ร่วมงาน และที่ผ่านมาได้รักษาอาการป่วยของบิดามารดา ปล่อยชีวิตสัตว์มาโดยตลอด ถวายยาแก่ภิกษุ ที่ผ่านมาคุณแม่ได้ทำบุญหลายอย่างมาโดยตลอด ที่ผ่านมาได้ถวายสังฆทานและทำบุญสร้างอาคารผู้ป่วยและกฐินกับเพื่อนๆและให้อาหารเป็นทานแก่สรรพสัตว์กับเพื่อนๆและเพื่อนคนหนึ่งและบริวารของเพื่อนและครอบครัวของเพื่อนได้มีจิตเมตตาให้ทานและเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ช่วยเหลือผู้อื่นอยู่ตลอดและเพื่อนได้เคยสวดมนต์เย็นกับคุณแม่และได้ทำบุญสักการะพระธาตุและตั้งใจว่าจะสร้างบารมีให้ครบทั้ง 10 อย่างขอให้อนุโมทนาบุญด้วย


ขอเชิญถวายสังฆทาน เจริญวิปัสสนา ให้ธรรมะเป็นทาน ให้อภัยทาน บอกบุญ ให้อาหารสัตว์เป็นทาน สักการะพระธาตุ ฟังธรรม สวดมนต์ ช่วยพ่อแม่ทำงานบ้าน
รักษาศีล เจริญภาวนา สวดมนต์ สร้างพระสร้างเจดีย์สร้างธรรมจักรสร้างรอยพระพุทธบาท
สร้างระฆังและอัครสาวกซ้ายขวาสร้างพระสีวลีสร้างพระกัสสะปะสร้างพระอุปคุตสร้างพระองคุลีมารผสมทองคำเปลวพร้อมนำดอกไม้มาบูชาถวายพระรัตนตรัย กรวดน้ำอุทิศบุญ ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น สนทนาธรรม
ถวายข้าวพระพุทธ อนุโมทนาบุญกับผู้อื่น รักษาอาการป่วยของผู้อื่น รักษาอาการป่วยของบิดามารดา
ปิดทอง สักการะพระธาตุ กราบอดีตสังขารเจ้าอาวาสที่ไม่เน่าเปื่อย ที่วัดแจ้ง อ.เมือง จ.ปราจีนบุรี ปิดทองพระ ปล่อยชีวิตสัตว์ถวายยาแก่ภิกษุ
และสร้างบารมีให้ครบทั้ง 10 อย่างขอเชิญร่วมบุญกุศลร่วมกันนะ



ขอเชิญร่วมทำบุญปูพื้นกระเบื้องศาลาปฏิบัติธรรม
083-3075829



เรียนเชิญ ร่วมสมทบทุนสร้างวิหารพระพุทธเจ้า 3 พระองค์
please call +66-89-486-6989 or visit the webpage www.mahaparamita.com




ขอเชิญร่วมทำบุญสร้างพระประจำตระกูลเพื่อติดผนังภายในวิหารหลวงปู่ศุข
0818865668



เชิญชวนร่วมอนุโมทนาถวายผ้าพระกฐินพระราชทาน ณ วัดศรีจันทร์ จังหวัดขอนแก่น
ในวันเสาร์ที่ 22 ตุลาคม 2554 เวลา 10.00 น.

ร่วมบุญถวายผ้าพระกฐินพระราชทาน โดยโอนเงินผ่านบัญชี
ธนาคารกรุงไทย สาขากระทรวงศึกษาธิการ
ประเภทบัญชีออมทรัพย์
ชื่อบัญชี “กฐินสำนักงานเลขาธิการคุรุสภา”
เลขที่ 059 – 0-10406 - 3




ขอเรียนเชิญร่วมเป็นเจ้าภาพทอดกฐินสามัคคึ ทอดถวาย ณ วัดบ้านหัวขัว จังหวัดยโสธร
โทร 087-0973890



วัดเหล่าเป้ามีความประสงค์ต้องการพระไตรปิฏกมหาจุฬา
089 265---5411



ขอรับบริจาคหนังสือธรรมะเข้า " บ้านธรรมะ " ครับ
" บ้านธรรมะ "
209/8 ม.10 ซอยเขาตาโล เมืองพัทยา ชลบุรี 20150
เบอร์โทรติดต่อ : 086-370-4923 , 086-843-8554



อาคารซี.พี.ทาวเวอร์ 3 (พญาไท) ได้มีพิธีทำบุญตักบาตรข้าวสารอาหารแห้งพระสงฆ์ 84 รูป เพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยน้ำท่วมถวายเป็นพระราชกุศล 84 พรรษาในวันอังคารที่ 25 ตุลาคม 2554 และธรรมะเดลิเวอรี่จากพระมหาสมปอง ตาลปุตโต
กำหนดการในวันอังคารที่ 25 ตุลาคม 2554
7.00 น. พระภิกษุสงฆ์เดินทางมาถึงบริเวณพื้นที่จัดงาน ร่วมกันใส่บาตรพระสงฆ์จำนวน 84 รูป
9.00 น. ผู้บริหารกล่าวขอบคุณแขกที่มาร่วมงานพร้อมเชิญรับฟังธรรมะดิลิเวอร์รี่ ส่งถึงที่ ซึ้งถึงใจ โดยพระมหาสมปอง ตาลปุตโต



ขอเชิญร่วมทำบุญปูกระเบื้องพื้นศาลาปฏิบัติธรรม
083-3075829



กำหนดการงานบวงสรวงพระบรมครูหลวงปู่เทพโลกอุดร ในวันที่10-11ธนวาคม2554
สถานธรรมพระบรมครูหลวงปู่เทพโลกอุดร
82 หมู่9 ตำบลเก่างิ้ว อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น 40120
โทร.084-7883079



ขอเชิญทุกท่านร่วมงานเฉลิมพระเกียรติ และทอดกฐินพระธาตุแสงรุ้ง 3-5 พ.ย.54
หมายกำหนดการโดยละเอียด เพิ่มเติมได้ที่ พระธาตุแสงรุ้ง ๐๘๐-๗๙๑-๕๔๘๒
http://www.prathartsangroong.com/


ขอเชิญร่วมถวายผ้าพระกฐินสร้างศาลาปฏิบัติธรรม ประจำปี 2554
081-7799486


ขอเชิญร่วมเป็นเจ้าภาพทอดผ้าป่า สร้างโบสถ์ วัดศรีบุญเรือง