นวรัตน์ดอทคอม

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้าที่ 90

๙. เรื่องพรานเบ็ดชื่ออริยะ [๒๐๒]

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภพรานเบ็ด ชื่ออริยะคนหนึ่ง

ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "น เตน อริโย โหติ" เป็นต้น.

พรานเบ็ดต้องการให้พระศาสดาตรัสเรียกตนว่า อริยะความพิสดารว่า วันหนึ่ง

พระศาสดาทรงเห็นอุปนิสัยแห่งโสดาปัตติมรรคของนายอริยะนั้น เสด็จเที่ยวบิณฑบาต

ในบ้านใกล้ประตูด้านทิศอุดร แห่งกรุงสาวัตถี อันภิกษุสงฆ์แวดล้อม เสด็จมาแต่บ้าน

นั้น. ขณะนั้นพรานเบ็ดนั้นตกปลาอยู่ด้วยเบ็ด เห็นภิกษุสงฆ์มีพระพุทธเจ้าเป็นประมุข

ได้ทั้งคันเบ็ดยืนอยู่แล้ว.

พระศาสดาเสด็จกลับ ประทับยืนอยู่ ณ ที่ไม่ไกลพรานเบ็ดนั้น ตรัสถามชื่อของ

พระสาวกทั้งหลาย มีพระสารีบุตรเถระเป็นต้นว่า " เธอชื่อไร ? เธอชื่อไร ?" แม้พระ-

สาวกเหล่านั้น ก็กราบทูลชื่อของตน ๆว่า " ข้าพระองค์ชื่อสารีบุตร, ข้าพระองค์ชื่อ

โมคคัลลานะ" เป็นต้น. พรานเบ็ดคิดว่า " พระศาสดาย่อมตรัสถามชื่อสาวกทุกองค์,

เห็นจักตรัสถามชื่อของเราบ้าง." ลักษณะผู้เป็นอริยะและไม่ใช่อริยะ พระศาสดาทรง

ทราบความปรารถนาของพรานเบ็ดนั้น จึงตรัสถามว่า " อุบาสก เธอชื่อไร ?" เมื่อเขา

กราบทูลว่า " ข้าพระองค์ชื่ออริยะพระเจ้าข้า " ตรัสว่า " อุบาสก ผู้ที่ฆ่าสัตว์เช่นท่านจะ

ชื่อว่าอริยะไม่ได้,

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๑ ภาค ๒ ตอน ๔ - หน้าที่ 91

ส่วนผู้ที่ตั้งอยู่ในความไม่เบียดเบียนมหาชนจึงจะชื่อว่าอริยะ" ดังนี้ แล้ว ตรัสพระ

คาถานี้ว่า :-

๙. น เตน อริโย โหติ เยน ปาณาติ หึสติ

อหึสา สพฺพปาณานํ อริโยติ ปวุจฺจติ.

"บุคคลไม่ชื่อว่าเป็นอริยะ เพราะเหตุที่เบียดเบียนสัตว์; บุคคลที่เรากล่าว

ว่า ' เป็นอริยะ' เพราะไม่เบียดเบียนสัตว์ทั้งปวง."

แก้อรรถ

บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า อหึสา ความว่า เพราะไม่เบียดเบียน. มีคำอธิบายไว้

เช่นนี้ว่า: " บุคคลไม่เป็นผู้ชื่อว่าอริยะ เพราะเหตุที่เบียดเบียนสัตว์ทั้งหลาย; ส่วนผู้ใด

ตั้งอยู่ไกลจากความเบียดเบียน เพราะไม่เบียดเบียนสัตว์ทั้งปวงด้วยฝ่ามือเป็นต้น คือ

เพราะความที่ตนตั้งอยู่แล้วในภาวนาเมตตาเป็นต้น, ผู้นี้พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสเรียก

ว่า ' อริยะ." ในกาลจบเทศนา พรานเบ็ดตั้งอยู่ในโสดาปัตติผลแล้ว. เทศนาได้มี

ประโยชน์แม้แก่บุคคลผู้ประชุมกันแล้ว ดังนี้แล.

เรื่องพรานเบ็ดชื่ออริยะ จบ
"การคบสัปบุรุษที่บริบูรณ์ ย่อมยังการฟังสัทธรรมให้บริบูรณ์

การฟังสัทธรรมที่บริบูรณ์ ย่อมยังศรัทธาให้บริบูรณ์

ศรัทธาที่บริบูรณ์ ย่อมยังการทำไว้ในใจโดยแยบคายให้บริบูรณ์

การทำไว้ในใจโดยแยบคายที่บริบูรณ์ ย่อมยังสติสัมปชัญญะให้บริบูรณ์

สติสัมปชัญญะที่บริบูรณ์ ย่อมยังการสำรวมอินทรีย์ให้บริบูรณ์

การสำรวมอินทรีย์ที่บริบูรณ์ ย่อมยังสุจริต ๓ ให้บริบูรณ์

สุจริต ๓ ที่บริบูรณ์ ย่อมยังสติปัฏฐาน ๔ ให้บริบูรณ์

สติปัฏฐาน ๔ ที่บริบูรณ์ ย่อมยังโพชฌงค์ ๗ ให้บริบูรณ์

โพชฌงค์ ๗ ที่บริบูรณ์ ย่อมยังวิชชาและวิมุตติให้บริบูรณ์"

คำว่า บริบูรณ์ ก็มีความหมายเหมือนคำภาษาไทยที่ใช้กันทั่วไป คือ เต็ม มาก

ไม่ใช่เพียงเล็กน้อย นิดหน่อย แต่ต้องเต็มที่ บ่อยๆ เนืองๆ จนเพียงพอที่จะทำ

ให้เป็นปัจจัยเกื้อกูลแก่ธรรมขั้นนั้นๆเจริญขึ้น..



เอาบุญมาฝากได้ถวายสังฆทาน ตื่นแต่ดึกฟังธรรม สวดมนต์ เจริญอนุสติหลายอย่างกำหนดอิริยาบทย่อย อารธนาศีล และตั้งใจว่าจะรักษาศีล อนุโมทนากับผู้ใส่บาตรตอนเช้าตามถนน
หนทาง ได้ให้อภัยทาน ได้ถวายข้าวพระพุทธรูป สักการะพระธาตุ และวันนี้ตั้งใจว่าจะเดินจงกรม นั่งสมาธิ สวดมนต์ ฟังธรรม ศึกษาธรรม เจริญอนุสติหลายอย่าง กำหนดอิริยาบทย่อย
ให้ธรรมะเป็นทาน ขอให้อนุโมทนาบุญด้วย

ขอให้ทั้งสรรพสัตว์น้อยใหญ่ทั้ง 31 ภพภูมิจงบรรลุมรรผลนิพพานเทอญ


ขอเชิญไหว้พระ 9 วัด
วัดพระศรีรัตนศาสดาราม (วัดพระแก้ว)

มีคติว่า “แก้วแหวนเงินทองไหลมาเทมา” หรือ “เพื่อจิตใจสะอาด ดุจรัตนตรัย”

วัดกัลยาณมิตร

มีคติว่า “เดินทางปลอดภัย มีมิตรไมตรีที่ดี”

วัดชนะสงคราม

มีคติว่า “มีชัยชนะต่ออุปสรรคทั้งปวง”

วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์)

มีคติว่า “ร่มเย็นเป็นสุข”


วัดระฆังโฆสิตาราม

มีคติว่า “มีคนนิยมชมชื่น”


วัดสุทัศนเทพวราราม

มีคติว่า “มีวิสัยทัศนกว้างไกลมีเสน่ห์แก่บุคคลทั่วไป”


วัดอรุณราชวราราม (วัดแจ้ง)

มีคติว่า “ชีวิตรุ่งโรจน์ทุกคืนวัน”


ศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร

มีคติว่า “ตัดเคราะห์ต่อชะตาเสริมวาสนาบารมี”


ศาลเจ้าพ่อเสือ

มีคติว่า “เสริมอำนาจบารมี”


วัดบวรนิเวศวิหาร

มีคติว่า “พบแต่สิ่งที่ดีงามในชีวิต”


วัดสระเกศ

มีคติว่า “เสริมสร้างความคิดอันเป็นสิริมงคล”