|
นิพพานปรมัตถ์
สังขารทั้งปวงเป็นทุกข์
.
สังขารธรรมทั้งปวง เกิดแล้ว ก็ต้องดับไป
ไม่ว่าจะเป็น จิต ประเภทที่ดี หรือ จิต ประเภทที่ไม่ดี.
รูป งาม หรือ ไม่งาม
เมื่อเกิดขึ้นแล้ว
ก็ต้องดับไป เหมือนกันหมด.
.
การเกิด-ดับ.....ไม่เที่ยง นี้ เป็นทุกข์
เพราะ ไม่ดำรงอยู่.
.
สังขารทั้งปวง เป็นทุกข์ นั้น
ไม่ใช่แต่เฉพาะ ทุกข์กาย ที่เจ็บปวด ป่วยไข้.
หรือ ทุกข์
ที่ต้องลำบาก เดือดร้อน.
ทุกข์
ที่ต้องพลัดพราก จากสิ่งอันเป็นที่รัก.
หรือ ทุกข์
ที่ต้องประสบ กับสิ่งอันไม่เป็นที่รัก
เท่านั้น.
สังขารทั้งปวง.........เป็นทุกข์
เพราะ สังขารทั้งปวง ไม่เที่ยง
เมื่อเกิดขึ้น แล้วก็ต้องดับไป
จึงไม่ควร "ยึดถือ"ว่า เป็นสุข.
.
บางท่าน...อาจสงสัย ว่า
จิต ที่เพลิดเพลิน ยินดี....เป็นสุข ก็มี.
เหตุใด
จึงกล่าวว่า...สังขารทั้งปวง เป็นทุกข์.!
ที่ว่า... เป็นทุกข์ นั้น
เพราะ จิต ที่เพลิดเพลิน ยินดี เป็นสุข นั้น
ก็ ไม่เที่ยง.!
.
ฉะนั้น
สังขารธรรม
คือ
จิต เจตสิก รูป
ทั้งหมด ไม่เที่ยง
นิพพานปรมัตถ์
ธรรมทั้งปวง เป็น อนัตตา
.
ธรรมทั้งปวง ได้แก่ ปรมัตถธรรมทั้ง ๔
คือ
จิต เจตสิก รูป นิพพาน
ธรรมทั้งปวง นี้ เป็นอนัตตา
คือ ไม่ไช่ ตัวตน
ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชา ของบุคคลใด.
.
นิพพาน เป็น ปรมัตถธรรม
เป็นธรรม ที่มีจริง.
นิพพาน
ไม่ใช่ "สังขารธรรม"...แต่ เป็น "วิสังขารธรรม"
"วิสังขารธรรม"
คือ ธรรมที่ไม่เกิด.
ตรงข้ามกับ "สังขารธรรม"
เพราะว่า
"สังขารธรรม" คือ
ธรรม ที่เกิดขึ้น...มี ปัจจัย ปรุงแต่ง.
แต่
"วิสังขารธรรม"
คือ ธรรม ที่ไม่เกิดขึ้น....ไม่มี ปัจจัย ปรุงแต่ง.
.
นิพพาน
เป็น "อสังขตธรรม"
ไม่ใช่ "สังขตธรรม"
"สังขตธรรม"
คือ
ธรรม ที่ เกิด-ดับ.
"อสังขตธรรม"
คือ
ธรรม ที่ ไม่เกิด-ดับ.
นิพพาน
ไม่มี ปัจจัย...จึง ไม่เกิด-ดับ.
.
จิต เจตสิก รูป เป็น สังขารธรรม
เป็น
"โลกียะ"
คำว่า "โลกียะ"
หมายถึง....แตก-ดับ-ทำลาย.
.
ส่วน นิพพาน เป็น วิสังขารธรรม
เป็น
"โลกุตตระ"
คำว่า "โลกุตตระ"
หมายถึง....พ้น จาก โลก.
นิพพานปรมัตถ์
นามธรรม รูปธรรม และ ขันธ์ ๕
.
นามธรรม ที่ รู้ อารมณ์
ได้แก่ จิตปรมัตถ์ ๘๙ หรือ ๑๒๑ ประเภท.
นามธรรม ที่ รู้ อารมณ์ นี้
เป็น สังขารธรรม และ เป็น สังขตธรรม.
.
รูปธรรม
คือ รูปปรมัตถ์ ๒๘ ประเภท.
รูปธรรม
เป็น สังขารธรรม และ เป็น สังขตธรรม.
.
นามธรรม ที่ ไม่รู้ อารมณ์
คือ
"นิพพานปรมัตถ์"
ซึ่ง เป็น วิสังขารธรรม และ เป็น อสังขตธรรม.
.
.
.
ขันธ์ ๕
คือ
รูปขันธ์
เวทนาขันธ์ สัญญาขันธ์ สังขารขันธ์ วิญญาณขันธ์.
.
ปรมัตถธรรม ๔. โดย ขันธ์.
คือ
จิต
เป็น วิญญาณขันธ์.
เจตสิก
เป็น เวทนาขันธ์. สัญญาขันธ์. สังขารขันธ์.
รูป
เป็น รูปขันธ์.
นิพพาน
ไม่ใช่ ขันธ์.
นิพพาน เป็น "ขันธวิมุตติ"
คือ
"พ้น จาก ขันธ์"
.
คำ ว่า "ขันธ์"
หมายถึง สภาพธรรม
ที่จำแนก เป็น อดีต อนาคต และ ปัจจุบัน.
ภายใน-ภายนอก
หยาบ-ละเอียด ทราม-ประณีต
ไกล-ใกล้
ฉะนั้น
"ขันธ์" จึง ได้แก่ "สังขตธรรม"
ซึ่งเป็น ธรรม ที่มี ปัจจัย ปรุงแต่ง
และ เกิด-ดับ
จึง เป็น อดีต อนาคต และ ปัจจุบัน.
เป็นต้น.
.
ส่วน "อสังขตธรรม" คือ "นิพพาน"
เป็น ธรรม ที่ ไม่เกิด ไม่มีปัจจัย ปรุงแต่ง.
จะกล่าว ว่า.....เป็น ธรรม ที่เกิดขึ้นแล้ว ก็ไม่ได้.!
จะกล่าว ว่า...เป็น ธรรม ที่ยังไม่เกิดขึ้น ก็ไม่ได้.!
จะกล่าว ว่า......เป็น ธรรม ที่จักเกิดขึ้น ก็ไม่ได้.!
จะกล่าว ว่า..........เป็น อดีต ก็ไม่ได้.!
จะกล่าว ว่า......เป็น อนาคต ก็ไม่ได้.!
จะกล่าว ว่า.....เป็น ปัจจุบัน ก็ไม่ได้.!
เพราะฉะนั้น
"วิสังขารธรรม" คือ นิพพาน
จึง ไม่ใช่ "ขันธ์.
แต่เป็น "ขันธวิมุตติ"
คือ
พ้น จาก ขันธ์.
.
พระผู้มีพระภาค ทรงแสดง
ขันธ์ ๕
และ อุปาทานขันธ์ ๕
ดังนี้.
ดูกร ภิกษุทั้งหลาย
เราจักแสดง ขันธ์ ๕ และ อุปาทานขันธ์ ๕
เธอทั้งหลาย จงฟัง.
ดูกร ภิกษุทั้งหลาย
รูป อย่างใด อย่างหนึ่ง
เป็น อดีต อนาคต และ ปัจจุบัน
เป็น ภายใน หรือ ภายนอก
หยาบ หรือ ละเอียด เลว หรือ ประณีต
อยู่ในที่ไกล หรือ ใกล้.
นี้ เรียกว่า "รูปขันธ์"
เวทนา อย่างใดอย่างหนึ่ง ฯลฯ
สัญญา อย่างใดอย่างหนึ่ง ฯลฯ
สังขาร เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ฯลฯ
วิญญาณ อย่างใดอย่างหนึ่ง......
เป็นอดีต อนาคต และ ปัจจุบัน
เป็นภายใน หรือ ภายนอก หยาบหรือละเอียด
เลวหรือประณีต อยู่ในที่ไกลหรือใกล้.
นี้ เรียกว่า "วิญญาณขันธ์"
ดูกร ภิกษุทั้งหลาย
ก็ อุปาทานขันธ์ ๕ เป็นไฉน
ดูกร ภิกษุทั้งหลาย
รูป อย่างใดอย่างหนึ่ง
เป็นอดีต อนาคต ปัจจุบัน
เป็นภายใน หรือ ภายนอก หยาบหรือละเอียด
เลวหรือประณีต อยู่ในที่ไกลหรือใกล้.
เป็นไปกับ ด้วย อาสวะ......
เป็น ปัจจัย แก่ อุปาทาน นี้
เรียกว่า
รูปปูปาทานขันธ์.
สัญญา อย่างใดอย่างหนึ่ง ฯลฯ
สังขาร เหล่าใดเหล่าหนึ่ง ฯลฯ
วิญญาณ อย่างใดอย่างหนึ่ง.......
เป็นอดีต อนาคต ปัจจุบัน...อยู่ในที่ไกล หรือ ใกล้
เป็นไปกับ ด้วย อาสวะ...เป็น ปัจจัย แก่ อุปาทาน นี้
เรียกว่า
วิญญาณูปาทานขันธ์.
ดูกร ภิกษุทั้งหลาย
เหล่านี้ เรียกว่า...อุปาทานขันธ์ ๕.
.
.
.
ปรมัตถธรรม ๓......เป็น ขันธ์ ๕.
.
"จิตปรมัตถ์"
จิต ๘๙ หรือ ๑๒๑ ประเภท
ทุกประเภท เป็น "วิญญาณขันธ์"
.
"เจตสิกปรมัตถ์"
เจตสิก ๕๒ ประเภท.
คือ
เวทนาเจตสิก ๑. เป็น "เวทนาขันธ์"
สัญญาเจตสิก ๑. เป็น "สัญญาขันธ์"
เจตสิก ๕๐ ประเภท
(เว้น เวทนาเจตสิก และ สัญญาเจตสิก)
เป็น
"สังขารขันธ์"
.
"รูปปรมัตถ์"
รูป ๒๘ ประเภท ทุกประเภท เป็น
"รูปขันธ์"
.
.
.
ขันธ์ ๕.......เป็น ปรมัตถธรรม ๓.
.
"รูปขันธ์"
ได้แก่ รูปปรมัตถ์ ๒๘ ประเภท.
.
"เวทนาขันธ์"
ได้แก่ เวทนาเจตสิก ๑.
.
"สัญญาขันธ์"
ได้แก่ สัญญาเจตสิก ๑.
.
"สังขารขันธ์"
ได้แก่ เจตสิก ๕๐ ประเภท.
(เว้น เวทนาเจตสิก และ สัญญาเจตสิก)
รวมเป็น เจตสิก ๕๒ ประเภท.
.
"วิญญาณขันธ์"
ได้แก่ จิตปรมัตถ์ ๘๙ หรือ ๑๒๑ ประเภท.
.
.
|
เข้าสู่ระบบ 
สมัครสมาชิก
FAQ 
