ถามอาจารย์รณธรรมเกี่ยวกับพระธาตุเจดีย์ประจำวันเกิด

[จิ้งจก]

มีคำถามอยากถามอาจารย์รณธรรมครับว่า ใครเป็นผู้กำหนดว่า พระธาตุหรือเจดีย์องค์นั้นองค์นี้เป็นของคนเกิดวันนั้นวันนี้หรือเกิดปีนักษัตรนั้นๆ สมควรไปกราบไหว้บูชา รู้ได้อย่างไร เอาอะไรกำหนด ถ้าท่านใดทราบก็ช่วยตอบได้เลยนะครับ

[อู๊ด อู๊ด]

อืมมม.....น่าสนใจมากครับ

[เอก ลาดบัว]

อยากรู้ด้วยครับ และอย่างอัญมณีสีต่างๆกับวันเกิด เกี่ยวกันยังไงครับ

[Monny]

เป็นคำถามที่ดีมากครับ สะดุดใจมานานแล้วเหมือนกัน ว่าจะถามทีไรก็ลืมทุกที
เฝ้ารอคำตอบด้วยคนครับ

[เด็กลึกลับ]

คุณอารณธรรม อาจจะกำลังบีซี่อยู่ฮะ

เด็กลึกลับ เลยไปค้นหามาให้พี่ๆอ่านไปพลางๆก่อนฮะ

จากเว็บ http://www.cm77.org/board/archiver/?tid-132.html

ความเชื่ออย่างหนึ่งของชาวล้านนา เชื่อกันว่าก่อนจะมาปฏิสนธิ ดวงวิญญาณจะกลายสภาพเป็นดาวก่อนแล้วร่วงลงสู่โลก เมื่อเห็นดาวตก จะมีการห้ามว่ามิให้ใช้มือชี้ เพราะจะทำให้ดวงวิญญาณนั้นไม่ได้เกิด

ดาวแห่งดวงวิญญาณเมื่อร่วงลงมาจะไปสถิต ณ พระเจดีย์ ประจำปีเกิดระยะหนึ่ง แล้วไปอยู่เหนือกระหม่อมของบิดา จากนั้นจึงเคลื่อนสู่ครรภ์มารดาเป็นการปฏิสนธิ พระเจดีย์ ประจำปีเกิดชาวล้านนาเรียกว่า พระธาตุ ซึ่งระบุไว้ ดังนี้

jomthong.jpg (42.04 KiB) เปิดดู 1147 ครั้ง

- พระธาตุจอมทอง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ สำหรับคนเกิดปีชวด

lumpangluang.jpg (146.28 KiB) เปิดดู 1144 ครั้ง

- พระธาตุลำปางหลวง อ.เกาะคา จ.ลำปาง สำหรับคนเกิดปีฉลู

churhair.jpg (40.78 KiB) เปิดดู 1145 ครั้ง

- พระธาตุช่อเเฮ อ.เมือง จ.แพร่ สำหรับคนเกิดปีขาล

chirhang.jpg (128.69 KiB) เปิดดู 1144 ครั้ง

- พระธาตุแช่เเห้ง อ.เมือง จ.น่าน สำหรับคนเกิดปีเถาะ

5_19.jpg (60.72 KiB) เปิดดู 1141 ครั้ง

- พระธาตุพระสิงห์ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ สำหรับคนเกิดปีมะโรง

phuttakaya.jpg (46.76 KiB) เปิดดู 1135 ครั้ง

- พระเจดีย์มหาโพธิ์ ที่พุทธคยา ประเทศอินเดีย สำหรับคนเกิดปีมะเส็ง

090404105717_01.jpg (64.22 KiB) เปิดดู 1131 ครั้ง

- พระธาตุตะโก้ง (ชะเวดากอง) ประเทศพม่า สำหรับคนเกิดปีมะเมีย

01_450_11.jpg (43.16 KiB) เปิดดู 1130 ครั้ง

- พระธาตุดอยสุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ สำหรับคนเกิดปีมะเเม

1209.jpg (59.53 KiB) เปิดดู 1127 ครั้ง

- พระธาตุพนม อ.ธาตุพนม จ.นครพนม สำหรับคนเกิดปีวอก

haripuchai.jpg (67.29 KiB) เปิดดู 1125 ครั้ง

- พระธาตุหริภุญไชย อ.เมือง จ.ลำพูน สำหรับคนเกิดปีระกา

10.jpg (33.53 KiB) เปิดดู 1123 ครั้ง

- พระธาตุเกศแก้วจุฬามณี บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ สำหรับคนเกิดปีจอ

knowledge_clip_image001.jpg (25.92 KiB) เปิดดู 1123 ครั้ง

- พระธาตุดอยตุง อ.เเม่สาย จ.เชียงราย สำหรับคนเกิดปีกุน

พระธาตุต่าง ๆ ดังกล่าว นอกจากจะเป็นสถานที่สถิตของดวงวิญญาณแล้ว ยังเชื่อกันว่าเป็นสิ่งที่ศักดิ์สิทธิประจำตัว ครั้งคราวใดที่ชีวิตตกอับหรือเคราะห์ร้าย หากได้ไปกราบไหว้สักการะบูชาพระธาตุประจำปีเกิด แม้เพียงครั้งเดียวก็เชื่อว่าจะสามารถพ้นจากภาวะวิกฤติของชีวิตเลยทีเดียว ดังนั้นผู้คนจึงนิยมหาโอกาสไปกราบไหว้สักการะบูชาอย่างน้อยสักครั้งหนึ่งในชีวิต แต่เนื่องจากบางแห่งอาจอยู่ไกลหรือสุดวิสัยที่จะเดินทางไปได้ ก็จะไปบูชาพระเจดีย์ในวัดที่มีลักษณะใกล้เคียงแทน เช่น ไปบูชาพระเจดีย์วัดเจ็ดยอด อ.เมือง จ.เชียงใหม่ แทนพระเจดีย์มหาโพธิ์ ณ พุทธคยา เพราะรูปทรงพระเจดีย์ได้ต้นแบบมาจากอินเดีย หรือไปไหว้พระเจดีย์วัดเกตุ อ.เมือง จ.เชียงใหม่แทนพระธาตุเกศแก้วจุฬามณี บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เพราะมีชื่อพ้องเสียงกัน

อย่างไรก็ตาม ทุกคนคงไม่สามารถไปบูชาพระธาตุได้เหมือนกันหมด จึงมีการวาดรูปพระธาตุเจดีย์ต่างๆ บรรจุกรอบกระจกจำหน่ายอย่างแพร่หลาย ชาวบ้านต่างนิยมซื้อไปแขวนไว้ในบ้าน เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตและครอบครัว ตามความเชื่อที่มีมาแต่ดั้งเดิม.

บทความ จาก
สนั่น ธรรมธิ สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

คำถามต่อมาคือ เหตุใดพระธาตุประจำปีเกิดจึงต้องอยู่ทางตอนเหนือของประเทศ?

ในสมัยก่อน อาณาจักรล้านนา ล้านช้าง และพม่า ต่างเป็นแว่นแคว้นข้างเคียงที่มีความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมกันมาก่อน การกำหนดให้มีการไหว้พระธาตุประจำปีเกิด จึงเป็นกลไกอย่างหนึ่งของการเดินทางติดต่อกันทำให้คนแต่ละเมืองที่อยู่ในเขตวัฒนธรรมเดียวกัน มีความสัมพันธ์ไปมาหาสู่กันได้อย่างใกล้ชิดขึ้น

หลังจากที่พระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้ว พุทธศาสนิกชนต่างก็ให้ความสำคัญต่อ พระบรมสารีริกธาตุ หรือ กระดูกของพระพุทธเจ้า ซึ่งมักจะเรียกกันสั้น ๆ ว่า พระบรมธาตุ หรือ พระธาตุ เป็นอย่างยิ่ง เนื่องจาก เป็นเศษส่วนจากพระวรกายที่เหลืออยู่ไม่มากนัก จึงทำให้ต้องเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดี

ในสมัยโบราณ มีการประดิษฐานพระบรมธาตุไว้ใต้เนินดินรูปครึ่งวงกลม แล้วปักฉัตรไว้ด้านบน เพื่อยกย่องและแสดงเกียรติยศของผู้ตายตามธรรมเนียมอินเดียโบราณ ต่อมาในสมัยพระเจ้าอโศก ได้ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ขุดและแจกจ่ายพระบรมสารีริกธาตุออกไปบูชายังเมืองต่าง ๆ ทำให้มีการสร้างสถูปบรรจุพระบรมธาตุขึ้นทั่วไป โดยมีรูปแบบแตกต่างกันไปในแต่ละ้ท้องถิ่น

สถูปเจดีย์สำคัญของบ้านเมืองต่าง ๆ ล้วนได้รับการอธิบายว่าเป็นสถานที่บรรจุพระบรมธาตุ ฉะนั้นบางครั้งจึงนิยมเรียกสถูปเจดีย์เหล่านั้นว่า พระธาตุ ซึ่งหมายถึง พระบรมธาตุซึ่งบรรจุอยู่ภายในสถูปเจดีย์นั่นเอง

ดังนั้น การไหว้สถูปเจดีย์ ไม่ว่าจะมีรูปทรงงดงามแปลกพิศดารเพียงใดก็ตาม แต่หัวใจของการไหว้ที่แท้จริงแล้ว ก็คือ การกราบ พระบรมสารีริกธาตุ ของพระพุทธเจ้าที่บรรจุอยู่ภายในสิ่งก่อสร้างเหล่านั้น ดังนั้น การสักการะจึงควรกระทำด้วยจิตใจที่บริสุทธิ์ ปราศจากกิเลศตัณหา และที่สำคัญ ต้องระลึกเสมอว่า พระบรมธาตุไม่ใช่ผู้บันดาลสิ่งต่าง ๆ จึงไม่ควรขอสิ่งใดนอกจากสวัสดิมงคล

ข้อสงสัยว่าทำไมต้องห้ามผู้หญิงขึ้นบริเวณรอบพระธาตุเจดีย์

เนื่องจากในสมัยโบราณนิยมบรรจุพระบรมธาตุไว้ในกรุที่อยู่ใต้เจดีย์ เมื่อมีความเชื่อว่าผู้หญิงเป็นผู้ไม่บริสุทธิ์จากการมีรอบเดือน ทำให้มีข้อห้ามไม่ให้ผู้หญิงอยู่เหนือพระบรมธาตุ แม้ในระยะผิวดินด้านบนก็ตาม ไม่เช่นนั้น จะทำให้พระบรมธาตุเสื่อมความศักดิ์สิทธิ์และไม่แสดงปาฏิหาริย์อีกต่อไป

การห้ามไม่ให้ผู้หญิงขึ้นไปบริเวณรอบพระธาตุเจดีย์นั้น เป็นข้อปฏิบัติที่เข้าใจกันดีในหมู่ชาวล้านนา ป้ายที่ติดไว้ตามศาสนสถานสำคัญ ๆ ของชาวล้านนา จึงมีไว้เตือนคนต่างถิ่นให้ทราบและปฏิบัติตาม

การถวายของ และกัณฑ์เทศน์ เป็นพุทธบูชาตามปีเกิด

ปีเกิด ชวด ถวายสิ่งของ ศาลา บ่อน้ำ ถวายกัณฑ์เทศน์ เตมีย์
ปีเกิด ฉลู ถวายสิ่งของ โรงสีไฟ ถวายกัณฑ์เทศน์ เวสสันดร
ปีเกิด ขาล ถวายสิ่งของ ศาลาบาตร ถวายกัณฑ์เทศน์ สุทธนู
ปีเกิด เถาะ ถวายสิ่งของ ปราสาท ถวายกัณฑ์เทศน์ เนมิราช
ปีเกิด มะโรง ถวายสิ่งของ เจดีย์ ถวายกัณฑ์เทศน์ สมพมิตร
ปีเกิด มะเส็ง ถวายสิ่งของ ดอกไม้ทอง ถวายกัณฑ์เทศน์ ภูริทัต
ปีเกิด มะเมีย ถวายสิ่งของ แท่นสงฆ์ ถวายกัณฑ์เทศน์ สุธน
ปีเกิด มะแม ถวายสิ่งของ ร่ม ฉัตร ถวายกัณฑ์เทศน์ ฉัททันต์
ปีเกิด วอก ถวายสิ่งของ กำแพง ถวายกัณฑ์เทศน์ มโหสถ
ปีเกิด ระกา ถวายสิ่งของ ส้วมพระ ถวายกัณฑ์เทศน์ สิทธัตถะ
ปีเกิด จอ ถวายสิ่งของ ธรรมมาสน์ ถวายกัณฑ์เทศน์ กุสราช
ปีเกิด กุญ (กุน) ถวายสิ่งของ ห้องน้ำ ถวายกัณฑ์เทศน์ สุตะสม

[อู๊ด อู๊ด]

ขอบพระคุณแค๊ฟฟฟ

[virgin008]

ขอบพระคุณสำหรับความรู้ครับ

[วรัท]

ทำไม.ไม่มีใครสงสัยว่าพระธาตุประจำปีเกิดของคนเกิด
ปีวอก.อยู่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ทั้งๆที่พระธาตุประจำปีเกิด
อื่นอยู่ภาคเหนือทั้งหมด

[เด็กลึกลับ]

เรียนคุณพี่ วรัท ฮะ

จากข้อมูลที่หามาได้ อาณาเขตของล้านนา กว้างใหญ่พอสมควร กว้างแค่ไหน ลองอ่านดูนะฮะ

หลักฐานทางประวัติศาสตร์กล่าวไว้ว่า ดินแดนล้านนานั้นหมายถึงอาณาบริเวณที่ประกอบด้วยเมืองกลุ่มหนึ่ง มีอาณาเขต

ทางทิศใต้จรดเมืองตาก (อำเภอบ้านตากในปัจจุบัน) และ จรดเขตดินแดนด้านเหนือของอาณาจักรสุโขทัย

ทิศตะวันตกจรดฝั่งซ้ายของแม่น้ำสาละวิน

ทิศตะวันออกจรดฝั่งขวาของแม่น้ำโขง

ทิศเหนือจรดเมืองเชียงรุ่ง

ซึ่งบริเวณชายขอบของล้านนา อาทิ เมืองเชียงตุง เชียงรุ่ง เมืองยอง เมืองปุ เมืองสาด เมืองนาย เป็นบริเวณที่รัฐล้านนาแผ่อิทธิพล ไปถึงในเมืองนั้นๆ (ในบางสมัยเท่านั้น) ดินแดนส่วนสำคัญของล้านนาอยู่ในเขตภาคเหนือของประเทศไทย อันประกอบไปด้วย เชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง เชียงราย พะเยา แพร่ และน่าน นอกจากนี้ยังมีดินแดนชายขอบล้านนาด้านใต้ ซึ่งบางส่วนของจังหวัดตาก และอุตรดิตถ์ ในสมัยโบราณได้กล่าวถึงเมืองขึ้นกับดินแดนล้านนามี 57 เมือง ดังปรากฏในตำนารน พื้นเมืองของเชียงใหม่ว่า ในสัตตปัญญาสล้านนา 57 หัวเมือง แต่ก็ไม่ได้ระบุว่ามีเมืองใดบ้าง สันนิษฐานว่าน่าจะรวมถึงเมืองขนาดเล็กด้วย เช่น เมืองฝาง เมืองเชียงของ เมืองพร้าว เมืองเชียงดาว เมืองลี้ ฯลฯ เพราะหากนับแต่หัวเมืองหลักแล้วคงมีไม่ถึง

ข้อมูลจาก http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A5%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%B2

เท่าที่หามาได้นี้ แสดงว่า นครพนม ก็น่าจะเป็นส่วนหนึ่งของล้านนาหรือได้รับวัฒนธรรมจากล้านนาในอดีต ที่เราทราบๆกันว่า นครพนมอยู่ภาคอีสาน ก็เพราะเราเพิ่งมาจัดแบ่งกันใหม่เมื่อไม่กี่ร้อยปีมานี่เองฮะ

น่าจะพอตอบข้อสงสัยคุณพี่วรัทได้บ้างนะฮะ ว่าทำไมพระธาตุพนมถึงอยู่ในพระธาตุประจำปีเกิดของชาวล้านนา

[รณธรรม ธาราพันธุ์]

.gif (99.66 KiB) เปิดดู 1099 ครั้ง

เยี่ยมเลย ไม่นึกว่าเด็กลึกลับจะมีความรู้ความสามารถกับเขาเหมือนกัน

กล่าวคือ ไม่คิดว่าจะเป็นคนมีสาระน่ะจ้ะ คริ คริ คริ

[เด็กลึกลับ]

อารายอ่ะฮะ

ออกจะมีสาระ แต่ซ่อนไว้ลึกๆเท่านั้นเอง

เอ หรือลึกเกินไป...

คริ คริ คริ

[ชะเอม]

ต้องขอบคุณคุณจิ้งจกที่ตั้งคำถามได้โดนใจ (สงสัยมานานแล้วเหมือนกัน)...
ที่สำคัญ ขอบคุณคุณเด็กลึกลับสำหรับคำตอบที่สมบูรณ์แบบ...

[อาร์ต]

แล้วทำไมปีมะเส็งถึงไปอยู่ที่อินเดียครับไกลจัง

[เด็กลึกลับ]

เที่ยวอินเดียครึกครื้น เศรษฐกิจชมพูทวีปคึกคัก ไงฮะ

คริ คริ คริ

[อาร์ต]

เสียงแป๊นจริงนะเด็กตนนี้

[จิ้งจก]

- โชคดีที่ไม่ได้เกิดปีจอ ไม่งั้นผมคงต้องหาทางขึ้นสวรรค์ชั้นดาวดึงส์
- และก็โชคดีที่เขาให้หาเจดีย์ที่คล้ายๆ กันไปบูชาได้แทนไม่งั้นยุ่งแน่

[ธีรศักดิ์]

นครพนมไม่น่าจะใช่เมืองบริวารของอาณาจักรลานนา เพราะอยู่ภายใต้การปกครองของลานช้าง(กรุงศรีสัตนาคนหุต)ในขณะนั้น แต่พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชเป็นพระนัดดาของพระนางเจ้าจิรประภาแห่งนพบุรีศรีนครพิงค์และเคยครองเชียงใหม่ด้วยระยะหนึ่งจึงกลับไปครองหลวงพระบางพร้อมกับนำพระแก้วมรกตไปด้วย หากมองตามสภาพนี้คงเป็นในลักษณะเมืองเครือญาติมากกว่า แต่หากมองไปถึงตำนานอุรังคธาตุ(ตำนานพระธาตุพนม)แล้ว นครพนมจัดว่าเป็นเมืองอิสระร่วมสมัยกับเมืองฟ้าแดดสงยาง(กาฬสินธุ์) เมืองสาเกตุ(ร้อยเอ็ด) เมืองจำปาศรี(มหาสารคาม)เลยทีเดียว

[เด็กลึกลับ]

อ้า ดีเลยฮะ คุณพี่ธีรศักดิ์

รบกวนคุณพี่ธีรศักดิ์ด้วยฮะ ข้อมูลที่เด็กลึกลับหามา ก็ search มาเท่านั้นล่ะฮะ แต่ถ้ามีท่านผู้รู้จริงแล้ว ก็จะดีมากๆต่อเหล่าพี่น้องในเว็บ เพราะทุกอย่างคือข้อมูลฮะ มีอะไรดีๆก็มาแบ่งปันกันฮะ

งั้น นั่งรอคุณพี่ธีรศักดิ์เล่าต่อเลยฮะ

[อู๊ด อู๊ด]

เยี่ยมทั้งคู่ครับ ช่วยกันเสริมนิด ต่อยอดหน่อย ความรู้แบ่ง ๆ กันครับ

ขอบคุณทั้งคุณ ธีรศักดิ์ และ เด็กลึกลับมาก ๆ ครับ

[รณธรรม ธาราพันธุ์]

ขอบคุณคุณธีรศักดิ์มาก ๆ ครับ